The International Institute for Middle East and Balkan Studies (IFIMES[1]), based in Ljubljana, Slovenia, regularly monitors key political developments in the Middle East, the Balkans, and beyond. The upcoming early parliamentary elections in Kosovo, scheduled for 28 December 2025, will serve as a critical litmus test of the capacity of Kosovo's institutions. International influence remains a decisive factor, shaping not only electoral procedures but also subsequent coalition-building, the strategies of political actors, and regional dynamics. Kosovo functions within a specific status framework—partially recognised and endowed with limited international legal personality—which further underscores the importance of the United States, the European Union, and other key international and regional actors in maintaining stability and fostering development. This analysis examines the role of major international and regional players, including the US, the EU, Germany, France, the UK, Serbia, Russia, China, and Turkey, and presents possible post-election scenarios and their impact on government formation and the April 2026 presidential election.
This study seeks to offer a comprehensive overview of Kosovo's political dynamics, while the section entitled “Kosovo 2025: the international factor and geopolitical context of early parliamentary elections/Kosova 2025: Faktori ndërkombëtar dhe konteksti gjeopolitik i zgjedhjeve të parakohshme parlamentare” illustrates the complexity of domestic and foreign influences.
The international factor remains a key element of Kosovo’s political dynamics. In the run-up to early parliamentary elections scheduled for 28 December 2025, international influence, although often indirect, strongly shapes electoral processes, the strategic calculations of political actors, and post-election arrangements. Kosovo continues to operate within a specific status framework, characterised by partial recognition and a high degree of dependence on the political, security, and economic support of its Western allies, primarily the United States and the European Union.
The International Institute IFIMES has previously published a comprehensive analysis titled “Research ● Early parliamentary elections in Kosovo 2025: A second chance for Albin Kurti and the stabilisation of Kosovo / Zgjedhjet e parakohshme parlamentare në Kosovë 2025: Shansi i dytë për Albin Kurtin dhe stabilizimin e vendit”. The study is available at: https://www.ifimes.org/en/researches/early-parliamentary-elections-in-kosovo-2025-a-second-chance-for-albin-kurti-and-the-stabilisation-of-kosovo/5702 (10 December 2025).
The United States acts as the principal guarantor of Kosovo’s security and the most influential external political actor in the region. While formally neutral in the electoral contest, Washington clearly articulates its expectations for the future government: the continuation of dialogue with Serbia, the de-escalation of tensions in northern Kosovo, the protection of the rights of the Serb community, and sustained coordination with Western allies. Recognising the domestic political capital of Albin Kurti and the Self-Determination Movement (LVV), the US administration maintains institutional channels of engagement while simultaneously exerting subtle pressure to ensure that key issues—such as the establishment of the Association of Serb Municipalities (ASM)—are addressed pragmatically, rather than framed solely through rhetoric grounded in the principle of sovereignty. In this context, the United States does not act against Kurti; instead, it seeks to constrain his room for manoeuvre in confrontations with Belgrade and segments of the international community.
Washington’s particular focus is directed at northern Kosovo, which remains a persistent security stress test and a critical area of coordination between Kosovo’s institutions, KFOR, and Western allies. Northern Kosovo serves as a theatre where local politics, Belgrade’s interests, and international actors such as KFOR and EULEX intersect, with the US and the UK playing a central role in “crisis management”.
The European Union adopts an ambivalent stance in Kosovo’s pre-election period. Brussels consistently insists on stability, the normalisation of relations with Serbia, and the implementation of earlier agreements, yet internal divisions among EU member states—particularly those that do not recognise Kosovo—hamper the Union’s capacity to act in a politically unified manner. The punitive measures imposed on Kosovo during 2023–2024 continue to have political repercussions and are used as an instrument of pressure, while their lifting contributes to the easing of relations with the European Union. The EU indirectly favours predictable and “cooperative” actors, although such support is not openly articulated. Nevertheless, Brussels recognises that a stable parliamentary majority is unlikely without LVV, prompting a shift in focus from identifying electoral winners towards managing the conduct of the future government.
Germany and France, two of the European Union’s leading member states, play a central yet differently calibrated role in shaping Kosovo’s political dynamics. Germany remains a steadfast proponent of Kosovo’s European perspective, prioritising the rule of law and institutional stability, while engaging pragmatically with Albin Kurti and setting clear expectations regarding the avoidance of unilateral actions and political destabilisation. France, meanwhile, places greater weight on regional stability and relations with Serbia, a stance that translates into sustained pressure on Pristina over the formation of the Association of Serb Municipalities (ASM). These divergent approaches between Berlin and Paris add another layer of complexity to the international environment in which Kosovo’s next government will take shape.
The United Kingdom remains a consistent advocate of Kosovo’s sovereignty and Euro-Atlantic aspirations, with a strong focus on institutional stability, the rule of law, and regional security. Despite no longer being a member of the European Union, London maintains close coordination with the US, notably through NATO and bilateral security channels. Rather than seeking to influence electoral outcomes, British engagement is focused on guiding the post-election conduct of political actors, with a clear emphasis on de-escalation, the continuation of dialogue with Serbia, and safeguarding the rights of the Serb community. In the aftermath of the elections, the UK is expected to support a government that demonstrates commitment to constructive cooperation with Western partners and adherence to international obligations, ensuring its continued role as a vital, albeit understated, pillar of Euro-Atlantic stability in Kosovo.
Serbia continues to play a pivotal role, extending its influence beyond the Serb List into a wider regional and international arena. Belgrade actively relies on diplomatic channels to keep the Kosovo issue high on the international agenda, while supporting the Serb List as a key vehicle for political leverage within Kosovo’s institutional framework. In the run-up to the elections, heightened rhetoric focusing on the vulnerability of Kosovo Serbs has served a dual purpose: consolidating the Serb electorate and strengthening Serbia’s negotiating position vis-à-vis the EU and the US.
Following the elections, Belgrade’s influence is expected to manifest primarily through sustained pressure for the institutionalisation of the Association of Serb Municipalities (ASM) as a key precondition for further normalisation of relations. While the elections are unlikely to prompt a shift in Serbia’s underlying strategy, they will affect the tone and intensity of its actions. A decisive victory by LVV could heighten political and diplomatic confrontation, whereas a weaker outcome for Kurti would create additional room for Belgrade to escalate pressure through international mechanisms and forums.
President of Serbia Aleksandar Vučić continues to play a decisive role by leading the Serb List, coordinating with international partners, and drawing clear political red lines on the Association of Serb Municipalities (ASM) and the protection of the rights of the Serb community. His strategy combines the domestic mobilisation of the Serb electorate with regional and international pressure on Pristina, reinforcing the strategic weight of Serb List MPs in the process of electing Kosovo’s next President.
Russia and China have limited direct influence on the electoral process in Kosovo, but they carry considerable symbolic and geopolitical relevance. Moscow firmly aligns with Serbia’s position, embedding the Kosovo issue within a broader narrative on international law and the selective application of state recognition. Beijing, although more cautious in its engagement, continues to withhold recognition of Kosovo and to support Serbia’s territorial integrity. Rather than shaping election results, their role lies in influencing the broader international context that limits Kosovo’s full participation and agency in global political affairs.
Turkey occupies a notable yet distinctive position in Kosovo’s political landscape. Ankara has traditionally supported Albanian political forces, including the Self-Determination Movement (LVV) and other pro-Albanian parties, through political, military, economic, and cultural cooperation. At the same time, Turkey acts as an intermediary between Kosovo and Western allies, emphasising the importance of the country’s multiethnic character and regional stability. While Turkish support can enhance the legitimacy of certain political actors, it does not outweigh the decisive influence of the US and the EU.
The international factor operates in conjunction with internal political and socio-economic pressures. Institutional stability, citizens’ economic expectations, and the security situation in northern Kosovo form the core framework for both the electoral process and its aftermath. High youth unemployment, emigration trends, inflationary pressures, rising energy costs, social transfers, and perceptions of corruption help explain the resilience of Kurti’s electoral base.
Election outcomes are also affected by the use of “soft power” instruments, hybrid threats, disinformation, social media, and media narratives, as well as the role of regional and extra-regional actors, particularly Serbia and Russia. Although limited, low voter turnout also plays a role, particularly in shaping perceptions of the electoral process’s legitimacy.
Based on opinion polling, current political trends, and the international climate, the most plausible scenario points to a victory for the Self-Determination Movement (LVV), albeit without an absolute guarantee of governing stability thereafter. Should the LVV secure more than 61 seats—including potential backing from minority representatives—Albin Kurti would be well-positioned to form a government on his own. While such an outcome would facilitate the continuation of his reform agenda, it would also intensify international pressure to adopt a pragmatic stance in the dialogue with Serbia. A clear distinction must be made between electoral success and genuine governing capacity; international expectations place limits on sovereignty-focused narratives and carry the risk of political isolation should tensions with partners escalate.
A second, more moderate scenario foresees a relative majority for the LVV (55–60 seats), necessitating cooperation with minority communities and smaller Albanian parties. Under such circumstances, the Serb List and other minority MPs would gain strategic weight; however, they would lack the capacity to independently determine government formation, as their leverage would remain contingent on negotiated compromises.
A third, less probable scenario involves a fragmented parliament with no clear majority, opening the way for protracted negotiations, a caretaker government, or fresh elections. In this eventuality, the international community would exert strong diplomatic pressure to forestall institutional deadlock.
While the international factor will not directly determine the electoral winner, it remains a decisive force in shaping the post-election landscape. Irrespective of the final result, the incoming administration will confront heightened expectations from Western partners, limited manoeuvring space, and persistent pressure to strike a balance between domestic political legitimacy and international acceptance. This delicate equilibrium will be central to Kosovo’s stability in 2026.
Kosovo’s early parliamentary elections, slated for 28 December 2025, transcend the routine democratic process. They represent a test of institutional resilience, the credibility of political elites, and the international community’s capacity for crisis management in the Western Balkans. Regardless of the final outcome, the incoming government will navigate a constrained sovereign space, defined by strong international expectations and persistent regional pressure.
The primary challenges facing Kosovo in 2026 will include the formation of a functional government, the adoption of the state budget, progress in normalising relations with Serbia, the management of security risks, and the safeguarding of the country’s multi-ethnic social fabric. While the electoral outcome will dictate the tempo of political activity, it will not shift the fundamental trajectory of a process that remains heavily influenced by international factors.
In the aftermath of the elections, priority must be given to stability and institutional continuity over the interests of any single winning camp. Effective coordination between the US, the EU, and the UK remains critical, coupled with a strict avoidance of unilateral actions—particularly in northern Kosovo—in order to safeguard regional security and uphold the legitimacy of Kosovo’s institutions.
The outcome of the early parliamentary elections scheduled for 28 December 2025 will have a direct bearing on the election of the President of Kosovo in April 2026. As the President is elected by the Assembly with a two-thirds majority in the first two rounds (80 of 120 MPs), followed by a simple majority in the third round, the post-election balance of power in parliament becomes a central determinant of the process.
Should LVV secure a clear parliamentary majority, the presidential election is likely to unfold in a stable and predictable institutional manner. Nevertheless, securing backing from elements of the opposition or minority representatives during the initial rounds would remain necessary, creating an opening for negotiation and political compromise. Ultimately, the process remains inherently consensual rather than being reduced to a partisan monopoly.
In the event that LVV secures only a relative majority, falling short of an absolute number of seats, the presidential election may become increasingly complex, potentially leading to deadlocks and protracted negotiations. Such a situation would heighten the risk of institutional paralysis and amplify the involvement of the international community. A fragmented parliament remains the most volatile scenario, carrying the risk of constitutional crises, snap elections, or ad hoc arrangements that could erode institutional stability over the longer term.
The Serb List remains a pivotal political player. Representatives of the Serb community, acting in coordination with Belgrade, navigate the tension between institutional participation in Pristina and safeguarding Serbia’s strategic interests, thereby exerting a direct influence on the presidential outcome.
International stakeholders, most notably the US and leading EU member states, will view the process as an indicator of institutional resilience and the continuity of Kosovo’s foreign policy orientation. Their preference is likely to be for a moderate, consensus-driven candidate, able to serve as a stabilising corrective between the executive, the legislature, and international partners.
The role of national minorities—Bosniaks, Turks, the RAE community, and Gorani—provides additional flexibility in securing a two-thirds majority, yet entails a commitment to inclusiveness and political compromise. Meaningful engagement of minority representatives effectively bolsters the legitimacy of the electoral process and serves to counterbalance the competing interests of dominant Albanian and Serb political forces.
In practical terms, the election outcome will hinge on the interplay between LVV, opposition Albanian parties, and minority representatives, combined with coordination between the Serb List and Belgrade. The international community’s role remains pivotal in enabling compromise, averting a constitutional crisis, and safeguarding institutional stability.
Consequently, the December 2025 parliamentary elections will do more than merely decide the composition of the next government; they will establish the strategic parameters for the presidential election and the overall stability of the political system in the next cycle.
Ljubljana/Washington/Brussels/Pristina, 25 December 2025
[1] IFIMES - International Institute for Middle East and Balkan Studies, based in Ljubljana, Slovenia, has a special consultative status with the United Nations Economic and Social Council ECOSOC/UN in New York since 2018, and it is the publisher of the international scientific journal "European Perspectives." Available at: https://www.europeanperspectives.org/en
Instituti Ndërkombëtar për Studime të Lindjes së Mesme dhe Ballkanit (IFIMES)[1] nga Lubjana, Slloveni, ndjek rregullisht zhvillimet kyçe politike në Lindjen e Mesme, Ballkan dhe më gjerë. Zgjedhjet e parakohshme parlamentare në Kosovë, të planifikuara për 28 dhjetor 2025, përbëjnë një test të rëndësishëm për kapacitetet e institucioneve kosovare. Në këtë kontekst, ndikimi ndërkombëtar mbetet vendimtar, duke formësuar jo vetëm procedurat zgjedhore, por edhe konfigurimet paszgjedhore, strategjitë e aktorëve politikë dhe dinamikën rajonale. Kosova funksionon në një kornizë statusore specifike – e njohur pjesërisht, me subjektivitet të kufizuar ndërkombëtar – çka e thekson më tej rolin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Bashkimit Evropian dhe aktorëve të tjerë kyç ndërkombëtarë dhe rajonalë në ruajtjen e stabilitetit dhe zhvillimit. Kjo analizë shqyrton rolin e aktorëve kryesorë ndërkombëtarë dhe rajonalë, përfshirë SHBA-në, BE-në, Gjermaninë, Francën, Mbretërinë e Bashkuar, Serbinë, Rusinë, Kinën dhe Turqinë, si dhe paraqet skenarët e mundshëm paszgjedhorë dhe implikimet e tyre për formimin e qeverisë dhe zgjedhjen e Presidentit të Kosovës në prill 2026.
Qëllimi i këtij hulumtimi është të ofrojë një pasqyrë gjithëpërfshirëse të dinamikës politike në Kosovë, ndërsa pjesët me titull “Kosova 2025: Faktori ndërkombëtar dhe konteksti gjeopolitik i zgjedhjeve të parakohshme parlamentare” pasqyrojnë kompleksitetin e ndikimeve të brendshme dhe ndërkombëtare.
Faktori ndërkombëtar mbetet element kyç i dinamikës politike kosovare. Në prag të zgjedhjeve të parakohshme parlamentare të planifikuara për 28 dhjetor 2025, ndikimi ndërkombëtar, ndonëse shpesh i tërthortë, formëson fuqishëm proceset zgjedhore, strategjitë e aktorëve politikë dhe projektet e zhvillimeve paszgjedhore. Kosova vazhdon të ndodhet në një kornizë statusore specifike – një gjendje e njohjes së pjesshme, e cila në masë të madhe varet nga mbështetja politike, e sigurisë dhe ekonomike e aleatëve perëndimorë, para së gjithash e Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Bashkimit Evropian.
Instituti Ndërkombëtar IFIMES ka publikuar tashmë një analizë të detajuar me titull:
“Zgjedhjet e parakohshme parlamentare në Kosovë 2025: Shansi i dytë për Albin Kurtin dhe stabilizimin e vendit”.
Studimi i plotë është i qasshëm në:
https://www.ifimes.org/en/researches/early-parliamentary-elections-in-kosovo-2025-a-second-chance-for-albin-kurti-and-the-stabilisation-of-kosovo/5702 (10.12.2025).
SHBA-ja vazhdon të përfaqësojë garantin kryesor të sigurisë së Kosovës dhe aktorin më me ndikim të politikës së jashtme në rajon. Edhe pse formalisht neutrale në garën zgjedhore, Uashingtoni artikulon qartë pritshmëritë ndaj qeverisë së ardhshme: vazhdimin e dialogut me Serbinë, deeskalimin e tensioneve në veri të Kosovës, mbrojtjen e të drejtave të komunitetit serb dhe koordinimin me aleatët perëndimorë. Administrata amerikane, e vetëdijshme për fuqinë e brendshme politike të Albin Kurtit dhe Lëvizjes Vetëvendosje (LVV), mban kanale institucionale bashkëpunimi, duke ushtruar njëkohësisht presion të kujdesshëm që çështjet kyçe, si formimi i Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe (AKS), të zgjidhen në mënyrë pragmatike dhe jo vetëm përmes retorikës parimore të sovranitetit. Në këtë kontekst, SHBA-ja nuk vepron kundër Kurtit, por synon të kufizojë hapësirën e tij manovruese në konfrontim me Beogradin dhe segmente të komunitetit ndërkombëtar.
Vëmendje e veçantë e Uashingtonit i kushtohet veriut të Kosovës, i cili mbetet një test i vazhdueshëm i sigurisë dhe një hapësirë koordinimi ndërmjet institucioneve kosovare, KFOR-it dhe aleatëve perëndimorë. Veriu i Kosovës përfaqëson një arenë përplasjesh midis politikës lokale, Beogradit dhe aktorëve ndërkombëtarë si KFOR dhe EULEX, ku SHBA-ja dhe Mbretëria e Bashkuar luajnë rol kyç në “menaxhimin e krizës”.
Bashkimi Evropian mban një pozicion ambivalent në periudhën parazgjedhore në Kosovë. Brukseli këmbëngul vazhdimisht në stabilitet, normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë dhe zbatimin e marrëveshjeve të mëparshme, por ndarjet e brendshme ndërmjet shteteve anëtare, veçanërisht atyre që nuk e njohin Kosovën, e kufizojnë një qasje të unifikuar politike. Masat ndëshkuese të vendosura ndaj Kosovës gjatë viteve 2023–2024 vazhdojnë të kenë pasoja politike dhe shërbejnë si instrument presioni, ndërsa heqja e tyre kontribuon në relaksimin e marrëdhënieve me BE-në. BE-ja favorizon në mënyrë indirekte aktorë të parashikueshëm dhe “bashkëpunues”, ndonëse kjo mbështetje nuk artikulohet hapur. Megjithatë, Brukseli është i vetëdijshëm se pa LVV-në është e vështirë të arrihet një shumicë e qëndrueshme parlamentare, ndaj fokusi i BE-së zhvendoset nga përcaktimi i fituesit drejt menaxhimit të sjelljes së qeverisë së ardhshme.
Gjermania dhe Franca, si shtete udhëheqëse të Bashkimit Evropian, luajnë një rol kyç, por të artikuluar ndryshe, në dinamikën politike kosovare. Gjermania mbetet përkrahëse konsekuente e perspektivës evropiane të Kosovës, me theks në sundimin e ligjit dhe stabilitetin institucional, duke ndjekur një qasje pragmatike ndaj Albin Kurtit, por me pritshmëri të qarta për shmangien e veprimeve unilaterale dhe destabilizuese. Franca, në anën tjetër, thekson më fuqishëm stabilitetin rajonal dhe marrëdhëniet me Serbinë, çka reflektohet në presionin ndaj Prishtinës për formimin e Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe. Këto dallime ndërmjet Berlinit dhe Parisit e komplikojnë më tej kornizën ndërkombëtare në të cilën do të formohet qeveria e re e Kosovës.
Mbretëria e Bashkuar mbetet përkrahëse e qëndrueshme e sovranitetit dhe perspektivës euroatlantike të Kosovës, me fokus në stabilitetin institucional, sundimin e ligjit dhe sigurinë rajonale. Edhe jashtë kornizës së Bashkimit Evropian, Londra vepron në koordinim të ngushtë me Shtetet e Bashkuara, veçanërisht përmes NATO-s dhe kanaleve dypalëshe të sigurisë. Ndikimi britanik nuk synon rezultatin zgjedhor, por formësimin e sjelljes paszgjedhore të aktorëve politikë, duke këmbëngulur në deeskalimin e tensioneve, vazhdimin e dialogut me Serbinë dhe mbrojtjen e të drejtave të komunitetit serb. Në periudhën paszgjedhore, Mbretëria e Bashkuar do të mbështesë një qeveri që tregon gatishmëri për bashkëpunim konstruktiv me partnerët perëndimorë dhe respektim të detyrimeve ndërkombëtare, duke mbetur kështu një shtyllë e rëndësishme, ndonëse më pak e dukshme, e stabilitetit euroatlantik në Kosovë.
Roli i Serbisë mbetet qendror, jo vetëm përmes Listës Serbe, por edhe përmes kontekstit më të gjerë rajonal dhe ndërkombëtar. Beogradi shfrytëzon aktivisht kanalet diplomatike për ta mbajtur çështjen e Kosovës lart në agjendën ndërkombëtare, duke mbështetur njëkohësisht Listën Serbe si instrument të ndikimit politik brenda institucioneve kosovare. Periudha parazgjedhore karakterizohet nga një retorikë e intensifikuar mbi rrezikimin e serbëve në Kosovë, me dy qëllime: homogjenizimin e elektoratit serb dhe forcimin e pozicionit negociues të Serbisë ndaj BE-së dhe SHBA-së.
Pas zgjedhjeve, ndikimi i Beogradit do të reflektohet kryesisht përmes insistimit në institucionalizimin e Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe si kusht kyç për normalizimin e mëtejmë të marrëdhënieve. Rezultati zgjedhor nuk do ta ndryshojë thelbësisht strategjinë bazë të Serbisë, por do të ndikojë në intensitetin dhe tonin e veprimit të saj. Një fitore bindëse e LVV-së mund të rrisë konfrontimin politik dhe diplomatik, ndërsa një rezultat më i dobët i Kurtit hap hapësirë për presion më të madh të Beogradit përmes forumeve ndërkombëtare.
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, mbetet aktor vendimtar përmes drejtimit të Listës Serbe, koordinimit me partnerët ndërkombëtarë dhe vendosjes së vijave të kuqe politike lidhur me AKS-në dhe të drejtat e komunitetit serb. Strategjia e tij kombinon mobilizimin e brendshëm të elektoratit serb me presionin rajonal dhe ndërkombëtar ndaj Prishtinës, duke rritur më tej rëndësinë e deputetëve të Listës Serbe në procesin e zgjedhjes së Presidentit të Kosovës.
Rusia dhe Kina kanë ndikim të kufizuar të drejtpërdrejtë në procesin zgjedhor në Kosovë, por posedojnë rëndësi të madhe simbolike dhe gjeopolitike. Rusia mbështet në mënyrë konsekuente qëndrimin e Serbisë, duke e përdorur çështjen e Kosovës në narrativën më të gjerë mbi të drejtën ndërkombëtare dhe njohjen selektive të shteteve. Kina, megjithëse më e përmbajtur, vazhdon të mos e njohë Kosovën dhe të mbështesë integritetin territorial të Serbisë. Ndikimi i tyre nuk reflektohet në rezultatet zgjedhore, por formëson kornizën ndërkombëtare që kufizon subjektivitetin e plotë të Kosovës në politikën globale.
Turqia pozicionohet në dinamikën politike kosovare si një aktor i rëndësishëm, por specifik. Ankaraja tradicionalisht mbështet forcat politike shqiptare, përfshirë Lëvizjen Vetëvendosje dhe parti të tjera proshqiptare, përmes bashkëpunimit politik, ushtarak, ekonomik dhe kulturor. Njëkohësisht, Turqia vepron si ndërmjetësuese mes Kosovës dhe aleatëve perëndimorë, duke theksuar rëndësinë e karakterit multietnik të shoqërisë dhe stabilitetit rajonal. Mbështetja e saj mund të forcojë legjitimitetin e disa aktorëve politikë, por nuk e zëvendëson ndikimin kyç të SHBA-së dhe BE-së.
Faktori ndërkombëtar vepron në ndërthurje me presionet e brendshme politike dhe socio-ekonomike. Stabiliteti institucional, pritshmëritë ekonomike të qytetarëve dhe situata e sigurisë në veri të Kosovës përbëjnë kornizën kryesore të procesit zgjedhor dhe paszgjedhor. Papunësia e të rinjve, emigrimi, inflacioni, rritja e çmimeve të energjisë, transferet sociale, perceptimi i korrupsionit dhe narrativa antikorrupsion e LVV-së shpjegojnë qëndrueshmërinë e elektoratit të Kurtit.
Në rezultatet zgjedhore ndikojnë edhe instrumentet e “soft power”-it, kërcënimet hibride, dezinformimi, rrjetet sociale dhe narrativat mediatike, si dhe roli i aktorëve rajonalë dhe jashtërajonalë, veçanërisht Serbia dhe Rusia. Një ndikim të kufizuar, por të pranishëm, e ka edhe pjesëmarrja e ulët në votime, e cila mund të formësojë perceptimin mbi legjitimitetin e procesit zgjedhor.
Në bazë të sondazheve të opinionit publik, trendeve politike dhe mjedisit ndërkombëtar, skenari më realist parashikon fitoren e Lëvizjes Vetëvendosje, por pa garanci të plotë për stabilitet qeverisës në periudhën paszgjedhore. Nëse LVV siguron më shumë se 61 mandate, përfshirë mbështetjen e mundshme të deputetëve të komuniteteve pakicë, Albin Kurti do të ketë mandat të fortë për formimin e qeverisë. Një rezultat i tillë mundëson vazhdimin e kursit reformues, por njëkohësisht rrit presionin ndërkombëtar për një qasje pragmatike në dialogun me Serbinë. Është e rëndësishme të dallohet fitorja zgjedhore nga kapaciteti real qeverisës – pritshmëritë ndërkombëtare e kufizojnë narrativën sovrane dhe paraqesin rrezik izolimi politik në rast të përshkallëzimit me partnerët.
Skenari i dytë, më i moderuar, parashikon një shumicë relative të LVV-së (55–60 mandate), që do të kërkonte bashkëpunim me komunitetet pakicë dhe partitë më të vogla shqiptare. Në këtë rast, roli i Listës Serbe dhe deputetëve të tjerë të pakicave bëhet strategjik, por pa mundësi reale për formim të pavarur të qeverisë – ndikimi i tyre mbetet i kushtëzuar nga kompromiset.
Skenari i tretë, më pak i mundshëm, përfshin një parlament të fragmentuar pa shumicë të qartë, duke hapur hapësirë për negociata të zgjatura, qeveri teknike ose zgjedhje të reja. Në një kontekst të tillë, komuniteti ndërkombëtar do të ndërhyjë me presion të fortë diplomatik për të shmangur paralizën institucionale.
Faktori ndërkombëtar nuk do ta përcaktojë drejtpërdrejt fituesin e zgjedhjeve, por do ta formësojë në mënyrë vendimtare hapësirën paszgjedhore. Pavarësisht rezultatit përfundimtar, qeveria e ardhshme e Kosovës do të përballet me pritshmëri të forta nga partnerët perëndimorë, hapësirë të kufizuar manovruese dhe presion të vazhdueshëm për të balancuar mes legjitimitetit të brendshëm politik dhe pranueshmërisë ndërkombëtare. Pikërisht në këtë ekuilibër qëndron çelësi i stabilitetit të Kosovës në vitin 2026.
Zgjedhjet e parakohshme parlamentare në Kosovë, të planifikuara për 28 dhjetor 2025, e tejkalojnë procesin e zakonshëm demokratik – ato përfaqësojnë një test të qëndrueshmërisë së institucioneve kosovare, kredibilitetit të elitave politike dhe aftësisë së komunitetit ndërkombëtar për menaxhimin e krizave në Ballkanin Perëndimor. Pavarësisht rezultatit, qeveria e ardhshme do të veprojë brenda një hapësire të kufizuar sovrane, nën pritshmëri të forta ndërkombëtare dhe presion të vazhdueshëm rajonal.
Sfidat kyçe në vitin 2026 përfshijnë formimin e një qeverie funksionale, miratimin e buxhetit, normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë, menaxhimin e rreziqeve të sigurisë dhe ruajtjen e karakterit multietnik të shoqërisë kosovare. Rezultati zgjedhor do ta përcaktojë ritmin e veprimit politik, por nuk do ta ndryshojë drejtimin themelor të procesit, i cili do të mbetet i kushtëzuar fuqishëm nga ndikimi i faktorit ndërkombëtar.
Në periudhën paszgjedhore, fokusi duhet të jetë në stabilitetin dhe kontinuitetin institucional, e jo në favorizimin e një pale fituese. Koordinimi ndërmjet SHBA-së, BE-së dhe Mbretërisë së Bashkuar është thelbësor, me shmangie strikte të veprimeve unilaterale, veçanërisht në veri të Kosovës, për të ruajtur sigurinë rajonale dhe legjitimitetin e institucioneve kosovare.
Rezultatet e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare të 28 dhjetorit 2025 do të përcaktojnë drejtpërdrejt rrjedhën e zgjedhjes së Presidentit të Kosovës në prill 2026. Duke qenë se Kuvendi e zgjedh Presidentin me shumicë dy të tretash në dy raundet e para (80 nga 120 deputetë), ndërsa me shumicë të thjeshtë në raundin e tretë, balanca e forcave parlamentare bëhet faktor vendimtar.
Nëse LVV siguron një shumicë të qartë, zgjedhja e Presidentit mund të zhvillohet në mënyrë institucionale të qëndrueshme dhe të parashikueshme. Edhe në këtë rast, mbështetja e një pjese të opozitës ose e deputetëve të pakicave në dy raundet e para mbetet e nevojshme, duke hapur hapësirë për negociata dhe kompromis. Procesi ruan karakterin konsensual dhe shmang monopolin partiak.
Në rast të një shumice relative të LVV-së pa numër absolut mandatesh, zgjedhja e Presidentit mund të bëhet e ndërlikuar, me mundësi bllokadash dhe negociatash të zgjatura, çka rrit rrezikun e paralizës institucionale dhe intensifikon rolin e komunitetit ndërkombëtar. Një parlament i fragmentuar paraqet skenarin më të ndjeshëm, me rrezik krize kushtetuese, zgjedhjesh të reja ose zgjidhjesh ad hoc që mund të dëmtojnë stabilitetin afatgjatë institucional.
Lista Serbe mbetet faktor vendimtar. Deputetët e komunitetit serb, në koordinim me Beogradin, balancojnë mes pjesëmarrjes institucionale në Prishtinë dhe mbrojtjes së interesave të Serbisë, duke ndikuar drejtpërdrejt në rezultatin e zgjedhjes presidenciale.
Aktorët ndërkombëtarë, veçanërisht SHBA-ja dhe shtetet kyçe të BE-së, do ta monitorojnë procesin si tregues të qëndrueshmërisë institucionale dhe kontinuitetit të politikës së jashtme. Ata do të favorizojnë një kandidat me profil të moderuar dhe konsensual, të aftë të veprojë si korrigjues mes pushtetit ekzekutiv, parlamentit dhe partnerëve ndërkombëtarë.
Pozicioni i pakicave kombëtare – boshnjakëve, turqve, komuniteteve RAE dhe goranëve – e rrit më tej fleksibilitetin për arritjen e shumicës dy të tretash, por imponon kërkesën për gjithëpërfshirje dhe kompromis politik. Përfshirja aktive e deputetëve të pakicave siguron legjitimitetin e procesit dhe balancon interesat e aktorëve dominues shqiptarë dhe serbë.
Në praktikë, kombinimi i votave të LVV-së, partive opozitare shqiptare dhe deputetëve të pakicave, së bashku me koordinimin e Listës Serbe dhe Beogradit, do ta përcaktojë rezultatin përfundimtar. Roli i komunitetit ndërkombëtar mbetet thelbësor për arritjen e kompromisit, parandalimin e krizës kushtetuese dhe ruajtjen e stabilitetit institucional.
Zgjedhjet parlamentare të dhjetorit 2025, për rrjedhojë, nuk përcaktojnë vetëm përbërjen e qeverisë, por vendosin edhe kornizën strategjike për zgjedhjen e Presidentit dhe stabilitetin e sistemit politik në ciklin e ardhshëm.
Lubjanë / Uashington / Bruksel / Prishtinë, 25 dhjetor 2025
[1] IFIMES - Instituti Ndërkombëtar për Studime të Lindjes së Mesme dhe Ballkanit, me qendër në Lubjanë, Slloveni, ka status special këshillues në ECOSOC / Këshilli Ekonomik dhe Social i KB, New York, që nga viti 2018.
