Međunarodni institut za bliskoistočne i balkanske studije (IFIMES)[1] iz Ljubljane, Slovenija, redovno prati i analizira događaje na Bliskom istoku, Balkanu i po svijetu. Povodom drugog kruga lokalnih izbora na Kosovu, zakazanih za 9. novembar 2025. godine, IFIMES je pripremio analizu aktuelne političke situacije. Iz obimne studije pod naslovom „Lokalni izbori na Kosovu 2025: Između lokalne konsolidacije i potencijalne transformacije političkog sistema kroz prijevremene parlamentarne izbore/Zgjedhjet lokale në Kosovë 2025: ndërmjet konsolidimit lokal dhe transformimit të mundshëm të sistemit politik përmes zgjedhjeve të parakohshme parlamentare“, izdvajamo najvažnije i najzanimljivije dijelove. Analiza pruža jasan pregled političkih trendova, izazova i mogućnosti za dijalog između Prištine i Beograda, kao i za integraciju etničkih zajednica unutar kosovskih institucija.
Prvi krug petih lokalnih izbora na Kosovu održan je 12. oktobra 2025. godine u svih 38 opština. Građani su birali gradonačelnike i članove opštinskih skupština, uz izlaznost od 39,58% birača od ukupno više od dva miliona registrovanih građana sa pravom glasa.
Već u 20 opština izborni proces je okončan u prvom krugu, gdje su izabrani novi gradonačelnici i opštinske skupštine. Centralna izborna komisija (CIK) Kosova odobrila je birački spisak za drugi krug izbora, koji će se održati 9. novembra 2025. godine u 18 opština: Đakovica, Gnjilane, Dragaš, Kačanik, Klina, Kosovo Polje, Južna Mitrovica, Obilić, Orahovac, Peć, Priština, Prizren, Suva Reka, Vitina, Vučitrn, Junik, Mamuša i Klokot.
Kada je riječ o opštinama sa srpskom većinom, samo u Klokotu će biti održan drugi krug glasanja, dok je u preostalih devet opština ubjedljivo pobijedila Srpska lista – najveća politička partija kosovskih Srba, koja uživa snažnu podršku Beograda i predsjednika Republike Srbije Aleksandra Vučića.
Tokom proteklog mandata, premijer Albin Kurti i njegov Pokret Samoopredjeljenje (Vetëvendosje – LVV) nastavili su odlučnu borbu protiv korupcije, organiziranog kriminala i paralelnih struktura moći koje su decenijama djelovale u sivoj zoni između politike i ekonomije.
Kurtijev obračun s tzv. tajkunskim i mafijaškim elitama izazvao je otpor u pojedinim lokalnim sredinama, ali je istovremeno donio široku podršku građana umornih od klijentelizma i zarobljenih institucija. Ova strategija „nultog kompromisa“ prema korupciji postala je zaštitni znak njegove vlade i ključni element političkog identiteta Samoopredjeljenja.
Rezultati prvog kruga lokalnih izbora pokazuju da se ta politika isplatila. Samoopredjeljenje je ostvarilo značajan uspjeh u većini urbanih centara, naročito u Prištini, Prizrenu, Peći i Gnjilanu, gdje je potvrđena percepcija Kurtija kao reformskog lidera i simbola političke dosljednosti. Njegov autoritet dodatno je ojačan činjenicom da je, prema javnom mnijenju, uspio zaustaviti masovan val iseljavanja stanovništva, što je do nedavno bio jedan od najvećih demografskih izazova Kosova.
Politički analitičari ističu da je strateška greška opozicionih partija (LDK, PDK, AAK) bila njihova personalizacija kampanje – usmjeravanje gotovo cjelokupne retorike protiv Albina Kurtija, umjesto da ponude konkretne programe i razvojne politike za lokalne zajednice. Time su, smatraju analitičari, samo dodatno učvrstili Kurtijev položaj najstabilnijeg lidera na Kosovu od proglašenja nezavisnosti i njegovu neprikosnovenu poziciju unutar šireg albanskog političkog korpusa.
Tokom izborne kampanje, međunarodni faktor snažno je djelovao u korist premijera Albina Kurtija i njegovog Pokreta Samoopredjeljenje (Vetëvendosje – LVV), oblikujući percepciju stabilnosti i međunarodnog legitimiteta njegove vlasti.
Jedan od ključnih događaja bio je prijem Samoopredjeljenja kao pridruženog člana Partije evropskih socijalista i socijaldemokrata (S&D). Time je pokret dobio formalno priznanje i političku podršku unutar evropskih progresivnih krugova, što dodatno učvršćuje Kurtijev status kao reformske i proevropske snage. Ovaj korak simbolizuje i ideološko usklađivanje Kosova s glavnim tokovima evropske socijaldemokratije, otvarajući prostor za dublju saradnju sa partnerima u Evropskoj uniji.
Paralelno, Turska je pružila značajnu podršku kroz vojno-tehničku saradnju, uključujući donacije dronova Bayraktar, šaljući jasnu poruku o strateškom partnerstvu između Ankare i Prištine. Ova podrška nadilazi čisto vojni aspekt, jer ima i političko-diplomatsku težinu, potvrđujući Tursku kao stabilizirajući faktor na Balkanu i most između islamskog svijeta i zapadnih institucija.
Uz to, Sjedinjene Američke Države ostaju ključni partner Kosova, kroz političku, vojnu i diplomatsku podršku, uključujući prisustvo NATO misije KFOR i podršku jačanju sigurnosnih kapaciteta države. Američki angažman šalje poruku o strateškoj važnosti Kosova u regionalnoj stabilnosti i sigurnosnoj arhitekturi Balkana, dok istovremeno osnažuje Kurtijev imidž kao lidera sposoban da balansira između evropske integracije i transatlantskih interesa.
Zajednički efekat evropske, turske i američke podrške dodatno je ojačao status Kosova kao pouzdanog saveznika unutar zapadnog sigurnosnog i političkog okvira, dok je Kurtijev međunarodni imidž potvrđen kao lider nove generacije, sposoban da kombinira reformski program, regionalnu diplomatiju i stratešku viziju.
Srpska lista ostvarila je istorijski uspjeh na lokalnim izborima, privlačeći posebnu pažnju kako političke tako i analitičke javnosti. U većini opština sa srpskom većinom, partija je postigla ubjedljive pobjede, potvrđujući svoj status dominantnog političkog predstavnika srpskog naroda na Kosovu. Ovaj rezultat odražava visoku mobilizaciju biračkog tijela i snažnu vezu sa Beogradom, a istovremeno pokazuje da su izbori, uprkos osjetljivom političkom kontekstu, protekli u relativno mirnoj i kontrolisanoj atmosferi.
Uspjeh Srpske liste nosi višeslojne implikacije. Prije svega, on učvršćuje poziciju partije kao nezaobilaznog aktera u svim budućim političkim i institucionalnim procesima na Kosovu, naročito u okviru dijaloga Beograd–Priština posredstvom Evropske unije. Istovremeno, ovakav rezultat može djelovati kao katalizator nove političke dinamike unutar kosovskog sistema, otvarajući prostor za preispitivanje dosadašnjih odnosa između lokalnih srpskih zajednica i centralnih vlasti u Prištini.
Srpska lista se stoga ne pozicionira samo kao lokalni politički faktor, već i kao potencijalni balans u širem regionalnom okviru. U kontekstu mogućih vanrednih parlamentarnih izbora, njena uloga može biti presudna za oblikovanje odnosa snaga i definisanje buduće arhitekture političke stabilnosti na Kosovu.
Jedan od najvažnijih zaključaka lokalnih izbora jeste pitanje kompatibilnosti između lokalnog i centralnog nivoa vlasti. U opštinama gdje je Samoopredjeljenje zadržalo ili osvojilo vlast, očekuje se ubrzan razvoj i efikasnija implementacija državnih politika, naročito u oblastima infrastrukture, obrazovanja i digitalne transformacije.
Suprotno tome, u opštinama gdje su opozicione partije ili nezavisni kandidati ostvarili prednost, moguća su usporavanja i institucionalni zastoji, posebno u kontekstu pristupa centralnim fondovima i implementacije evropskih projekata.
Politička kompatibilnost postaje stoga preduslov za efikasno funkcionisanje Kosova, naročito u periodu kada se vodi proces harmonizacije zakonodavstva sa standardima EU, uz intenzivnu diplomatsku borbu za nova međunarodna priznanja i članstvo u globalnim organizacijama.
Drugi krug lokalnih izbora, zakazan za 2. novembar 2025., predstavljat će test stabilnosti političkog bloka Albina Kurtija i ključni trenutak za nekoliko simbolički važnih opština: Prištinu, Prizren, Peć, Gnjilane i Južnu Mitrovicu.
Očekuje se da Samoopredjeljenje zadrži prednost u većini opština u kojima ulazi u drugi krug, uz mogućnost iznenađenja u sredinama gdje se formiraju lokalne koalicije protiv Kurtijevih kandidata.
Ukoliko Samoopredjeljenje uspije da potvrdi dominaciju i u drugom krugu, Kurti će ući u završnu fazu svog mandata kao najstabilniji lider od proglašenja nezavisnosti Kosova. Suprotno tome, fragmentacija lokalne vlasti mogla bi otvoriti prostor za političku nestabilnost i institucionalne zastoje na Kosovu.
Kosovo se danas nalazi na prekretnici dva politička ciklusa – lokalnog i mogućeg parlamentarno-izbornog. Rezultati izbora pokazuju rast političke zrelosti biračkog tijela, smanjenje etničkih tenzija i povećano interesovanje za socijalne i ekonomske teme, što odražava sveobuhvatniji pristup građana političkom procesu.
Unatoč kritikama opozicije, Albin Kurti se profilirao kao lider nove generacije, sposoban da balansira između nacionalnog dostojanstva i pragmatične evropske orijentacije. Istraživanja javnog mnijenja potvrđuju njegovu stabilnu podršku, sa oko 50% biračkog tijela koje podržava Pokret Samoopredjeljenje (LVV), čime se dodatno osnažuje njegova pozicija na političkoj sceni Kosova.
Lokalni izbori 2025. godine potvrdili su da se Kosovo kreće ka stabilnijem institucionalnom okviru, ali i da politička kompatibilnost između lokalnog i centralnog nivoa ostaje ključni preduslov za uspjeh budućih reformi.
Ukoliko Albin Kurti u drugom krugu potvrdi pobjedu, očekuje se nastavak politike demontaže koruptivnih mreža, jačanja državnog suvereniteta i socijalne kohezije, uz osnaživanje međunarodne pozicije Kosova kroz saradnju sa evropskim socijaldemokratama i strateškim partnerima poput SAD, EU i Turske.
Kosovo tako ulazi u novu fazu – između lokalne konsolidacije i potencijalne transformacije političkog sistema kroz moguće prijevremene parlamentarne izbore, koji bi mogli dodatno potvrditi ili redefinisati aktuelni kurs reformske vlasti. Bez obzira na političke okolnosti, ključno je kontinuirano raditi na osiguranju trajnog mira i dugoročne stabilnosti u zemlji.
Ljubljana/Washington/Bruxelles/Priština, 28.oktobar 2025
[1] IFIMES – Međunarodni institut za bliskoistočne i balkanske studije sa sjedištem u Ljubljani, Slovenija, ima specijalni konzultativni status pri Ekonomsko-socijalnim vijećem ECOSOC/UN od 2018.godine. i izdavač je međunarodne naučne revije „European Perspectives”, link: https://www.europeanperspectives.org/en
Instituti Ndërkombëtar për Studime të Lindjes së Afërt dhe Ballkanit (IFIMES)[1] nga Ljubljana, Slloveni, ndjek dhe analizon rregullisht zhvillimet në Lindjen e Afërt, Ballkan dhe në botë. Me rastin e raundit të dytë të zgjedhjeve lokale në Kosovë, të planifikuara për 9 nëntor 2025, IFIMES ka përgatitur një analizë të situatës aktuale politike. Nga studimi i gjerë me titull “Zgjedhjet lokale në Kosovë 2025: ndërmjet konsolidimit lokal dhe transformimit të mundshëm të sistemit politik përmes zgjedhjeve të parakohshme parlamentare”, veçojmë pjesët më të rëndësishme dhe më interesante. Analiza ofron një pasqyrë të qartë të trendeve politike, sfidave dhe mundësive për dialog ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit, si dhe për integrimin e komuniteteve etnike brenda institucioneve të Kosovës.
Raundi i parë i zgjedhjeve të pesta lokale në Kosovë u mbajt më 12 tetor 2025 në të gjitha 38 komunat. Qytetarët zgjodhën kryetarët e komunave dhe anëtarët e kuvendeve komunale, me pjesëmarrje prej 39,58% të votuesve nga mbi dy milionë qytetarë të regjistruar me të drejtë vote.
Në 20 komuna procesi zgjedhor përfundoi që në raundin e parë, ku u zgjodhën kryetarët e rinj dhe kuvendet komunale. Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) i Kosovës miratoi listën e votuesve për raundin e dytë, që do të mbahet më 9 nëntor 2025 në 18 komuna: Gjakovë, Gjilan, Dragash, Kaçanik, Klinë, Fushë Kosovë, Mitrovicë e Jugut, Obiliq, Rahovec, Pejë, Prishtinë, Prizren, Suharekë, Viti, Vushtrri, Junik, Mamushë dhe Kllokot.
Sa u përket komunave me shumicë serbe, vetëm në Kllokot do të mbahet raundi i dytë i votimit, ndërsa në nëntë komunat e tjera fitoi bindshëm Lista Serbe – partia më e madhe politike e serbëve të Kosovës, e cila gëzon mbështetjen e fortë të Beogradit dhe të presidentit të Republikës së Serbisë, Aleksandar Vuçiq.
Gjatë mandatit të kaluar, kryeministri Albin Kurti dhe Lëvizja e tij Vetëvendosje (LVV) vazhduan luftën e vendosur kundër korrupsionit, krimit të organizuar dhe strukturave paralele të pushtetit që kanë vepruar për dekada në zonën gri midis politikës dhe ekonomisë.
Përballja e Kurtit me të ashtuquajturat elita “tajkune” dhe mafioze shkaktoi rezistencë në disa mjedise lokale, por njëkohësisht solli mbështetje të gjerë nga qytetarët e lodhur nga klientelizmi dhe institucionet e kapura. Kjo strategji e “kompromisit zero” ndaj korrupsionit është bërë shenjë dalluese e qeverisë së tij dhe element kyç i identitetit politik të Vetëvendosjes.
Rezultatet e raundit të parë tregojnë se kjo politikë ka dhënë fryte. Vetëvendosje ka arritur sukses të dukshëm në shumicën e qendrave urbane, veçanërisht në Prishtinë, Prizren, Pejë dhe Gjilan, ku është konfirmuar perceptimi i Kurtit si lider reformist dhe simbol i koherencës politike. Autoriteti i tij është forcuar edhe më tej nga fakti që, sipas opinionit publik, ka arritur të ndalë valën masive të emigrimit të popullsisë, që deri vonë ishte ndër sfidat më të mëdha demografike të Kosovës.
Analistët politikë theksojnë se gabimi strategjik i partive opozitare (LDK, PDK, AAK) ishte personalizimi i fushatës – përqendrimi pothuajse i të gjithë diskursit kundër Albin Kurtit, në vend se të ofronin programe konkrete zhvillimore për komunitetet lokale. Sipas vëzhguesve, kjo vetëm sa ka forcuar më shumë pozitën e Kurtit si lideri më stabil që nga shpallja e pavarësisë dhe si figurë e padiskutueshme në spektrin politik shqiptar.
Gjatë fushatës zgjedhore, faktori ndërkombëtar ka vepruar fuqishëm në favor të kryeministrit Albin Kurti dhe Lëvizjes Vetëvendosje (LVV), duke ndikuar në perceptimin e stabilitetit dhe legjitimitetit ndërkombëtar të pushtetit të tij.
Një nga ngjarjet kyçe ishte pranimi i Vetëvendosjes si anëtare e asociuar e Partisë së Socialistëve dhe Demokratëve Evropianë (S&D). Me këtë, lëvizja fitoi njohje formale dhe mbështetje politike brenda qarqeve progresive evropiane, duke forcuar pozitën e Kurtit si forcë reformuese dhe pro-evropiane. Ky hap simbolizon edhe përputhjen ideologjike të Kosovës me rrjedhat kryesore të socialdemokracisë evropiane.
Në të njëjtën kohë, Turqia ka ofruar mbështetje të rëndësishme përmes bashkëpunimit ushtarako-teknik, përfshirë dhurimin e dronëve “Bayraktar”, duke dërguar një mesazh të qartë për partneritetin strategjik mes Ankarasë dhe Prishtinës. Kjo mbështetje ka edhe dimension politik e diplomatik, duke konfirmuar Turqinë si faktor stabilizues në Ballkan dhe urë midis botës islame dhe institucioneve perëndimore.
Shtetet e Bashkuara të Amerikës mbeten partner kyç i Kosovës, përmes mbështetjes politike, ushtarake dhe diplomatike, përfshirë praninë e misionit të NATO-s (KFOR) dhe forcimin e kapaciteteve të sigurisë. Angazhimi amerikan thekson rëndësinë strategjike të Kosovës në stabilitetin rajonal dhe arkitekturën e sigurisë së Ballkanit, duke forcuar imazhin e Kurtit si lider që di të balancojë midis integrimit evropian dhe interesave transatlantike.
Lista Serbe arriti sukses historik në zgjedhjet lokale, duke tërhequr vëmendjen e gjerë të publikut politik e analitik. Në shumicën e komunave me shumicë serbe, partia fitoi bindshëm, duke konfirmuar statusin e saj si përfaqësuesi dominues i popullsisë serbe në Kosovë. Ky rezultat reflekton mobilizim të lartë të trupit votues dhe lidhje të forta me Beogradin, ndërsa tregon se zgjedhjet u zhvilluan në atmosferë relativisht të qetë e të kontrolluar.
Suksesi i Listës Serbe ka implikime të shumëfishta: forcon rolin e saj si aktor i pashmangshëm në proceset politike e institucionale në Kosovë, veçanërisht në dialogun Beograd–Prishtinë me ndërmjetësimin e BE-së. Në të njëjtën kohë, ky rezultat mund të nxisë dinamikë të re politike brenda sistemit kosovar, duke hapur hapësirë për rishikimin e marrëdhënieve ndërmjet komuniteteve serbe lokale dhe autoriteteve qendrore.
Një nga përfundimet më të rëndësishme të zgjedhjeve lokale është çështja e përputhshmërisë midis pushtetit lokal dhe atij qendror. Në komunat ku Vetëvendosje ka ruajtur ose fituar pushtetin, pritet zhvillim i përshpejtuar dhe zbatim më efikas i politikave shtetërore. Ndërsa në komunat ku kanë fituar partitë opozitare, mund të ketë ngadalësime institucionale dhe pengesa në qasjen ndaj fondeve qendrore dhe projekteve evropiane.
Kjo përputhshmëri politike bëhet parakusht për funksionimin efikas të shtetit të Kosovës, veçanërisht gjatë procesit të harmonizimit të legjislacionit me standardet e BE-së dhe përpjekjeve për anëtarësim në organizata ndërkombëtare.
Raundi i dytë i zgjedhjeve lokale, i planifikuar për 2 nëntor 2025, do të jetë një test për stabilitetin e bllokut politik të Albin Kurtit dhe moment kyç për disa komuna me rëndësi simbolike:
Pritet që Vetëvendosje të ruajë epërsinë në shumicën e komunave, me mundësi surprizash aty ku krijohen koalicione lokale kundër kandidatëve të Kurtit.
Nëse Vetëvendosje konfirmon dominimin edhe në raundin e dytë, Kurti do ta përfundojë mandatin si lideri më stabil që nga shpallja e pavarësisë. Përkundrazi, fragmentimi i pushtetit lokal mund të hapë rrugë për paqëndrueshmëri politike dhe ngecje institucionale.
Kosova sot ndodhet në një pikë kthese midis dy cikleve politike – lokal dhe të mundshëm parlamentar. Rezultatet tregojnë rritje të pjekurisë politike të elektoratit, ulje të tensioneve etnike dhe interesim më të madh për çështje sociale dhe ekonomike, që reflekton qasje më gjithëpërfshirëse ndaj procesit politik.
Pavarësisht kritikave të opozitës, Albin Kurti është profilizuar si lider i gjeneratës së re, i aftë të balancojë midis dinjitetit kombëtar dhe orientimit pragmatik evropian. Sondazhet e opinionit publik tregojnë mbështetje stabile rreth 50% për Lëvizjen Vetëvendosje (LVV), duke forcuar më tej pozitën e tij në skenën politike të Kosovës.
Zgjedhjet lokale të vitit 2025 konfirmuan se Kosova po ecën drejt një kuadri më stabil institucional, por gjithashtu se përputhshmëria politike midis pushtetit lokal dhe qendror mbetet parakusht kyç për suksesin e reformave të ardhshme.
Nëse Albin Kurti konfirmon fitoren në raundin e dytë, pritet vazhdimi i politikës së çmontimit të rrjeteve korruptive, forcimi i sovranitetit shtetëror dhe kohezionit social, si dhe fuqizimi i pozitës ndërkombëtare të Kosovës përmes bashkëpunimit me socialdemokratët evropianë dhe partnerët strategjikë si SHBA, BE dhe Turqia.
Kosova kështu hyn në një fazë të re – ndërmjet konsolidimit lokal dhe transformimit të mundshëm të sistemit politik përmes zgjedhjeve të parakohshme parlamentare, të cilat mund të konfirmojnë ose të riformulojnë kursin aktual reformist. Pavarësisht rrethanave politike, mbetet thelbësore puna e vazhdueshme për paqe të qëndrueshme dhe stabilitet afatgjatë në vend.
Ljubljanë / Uashington / Bruksel / Prishtinë, 28 tetor 2025
[1] IFIMES - Instituti Ndërkombëtar për Studime të Lindjes së Mesme dhe Ballkanit, me qendër në Lubjanë, Slloveni, ka status special këshillues në ECOSOC / Këshilli Ekonomik dhe Social i KB, New York, që nga viti 2018.
